KADIRGA, KARAABDAL VE HONEFTER DERNEKLERİ=YAYLA ŞENLİKLERİ
KADIRGA, KARAABDAL VE HONEFTER DERNEKLERİ=YAYLA ŞENLİKLERİ
İlk olarak ne zaman yapıldığı belli olmayan bu şenliklerin efsaneye göre, Kadırga, Honefter ve Kara abdal, adlı üç kardeş tarihin içinde bu bölgelerde yaşmışlardır. Bu 3 kardeş iplik ticareti ile uğraşıyordu. Bu yaylalar da Tarihi İpekyolu üzerinde bulunuyordu. İpekyolu’nun kanıt ve kalıntıları hala bu yaylalarda mevcuttur.
Günümüzde Kadırga, Karaabdal ve Honefter adında, 3 ayrı bölgede Dernek=Şenlik yapılmaktadır.
1- KADIRGA: Bu bölgelerin biri Trabzon-Gümüşhane ve Giresun yaylalarının sınırı olan Kadırga’dır. Kadırga yaylası ismini Kadırga ve çevresinde yerleşen ( Çepni) Kadir ağa oymağından almaktadır. Bu bölgede bulunan Kadir ağanın oymağı ile yine bu bölgeye yakın bulunan başka bir oymak arasında çıkan çatışma sırasında oymak beyi Kadir Ağa vefat etmiş ve cenazesi diğer oymak mensupları tarafından Kadırga tepesine defnedilmiştir. Bu tepede bulunan kayaya Kadir Kaya ismini vermişler ve zamanla bu isim kadırga olarak değişikliğe uğrayıp günümüze kadar gelmiştir. Kadir Ağanın ölümünden sonra 1400 lü yılların başından itibaren Kadırga Dernekleri-Şenlikleri adı altında Kadırga yaylasında Festivaller yapılmaya başlanmış ve günümüze kadar gelmiştir. Yaklaşık 600 yıllık bir geçmişi olduğu bu Dernekler-Şenlikler günümüzde de yöresel oyunlar ve at yarışları gibi etkinliklerle kutlanmaktadır. Derneklerle-Şenliklerle Türk kültürünün günümüze taşınmasına ve halen bu kültürünün yaşatılmasına çok büyük katkı sağlamaktadır. Kadırga Derneklerinde- Şenliklerinde genel Türk kültürünün ayrıntılarını bile görmek mümkündür. Kadırga Yayla Dernekleri-Şenlikleri her yıl Temmuz ayının 3. haftasına rastlayan Cuma günü yapılmaktadır. Kadırga yaylası 1400’lü yıllardan beri yayla Derneklerinin-Şenliklerinin yapıldığı ve ülkemizin en eski geleneksel yayla Derneğidir-Şenliğidir. Kadırga Derneklerinin-Şenliklerinin Cuma günü yapılması Derneklere-Şenliklere katılan halkın Cuma namazlarını Kadırgada bulunan açık Camide topluca kılmaları için düşünülmüştür. Çünkü Kadırgada bulunan açık camide Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in Cuma namazı kıldığı söylenmektedir. Bu açık caminin de 1400’lü yıllardan beri, yani Kadırga ile birlikte var olduğunu göstermektedir. Yalnızca Temmuz ayının 3. haftası Cuma günü otçular (Çokluk) haftasıdır. Ulusal düzeyde kutlanan, otçular haftasına son yıllarda yabancı turistlerin de iştirak ettiği gözlenmektedir. Yaklaşık olarak 35-40 bin yerli ve yabancı turistin toplandığı Kadırga yayla Dernekleri-Şenlikleri çeşitli kültürlerin bir araya geldiği ve karşılıklı kültürel iletişimin kurulduğu bir festival günüdür.
2- KARA ABDAL: Çayırbağı (Sitiksa) Yaylası’ndaki Kara abdal Derneği-Şenliği. Karaptal yaylası, Düzköy Yaylasının 18 km uzaklıkta ve Güneybatı tarafında yer alır. Bu yaylayı Alazlı Köyü ile Çayırbağı Beldesi ortaklaşa kullanmaktadır. Yaylanın adı Karaptal denilen tepede bulunan bir şehit mezarından almaktadır. Rivayete göre bugünkü Çayırbağı Yaylasının bulunduğu yerde Karaptal adlı tepenin yamacında bulanan şehit mezarı Kommenoslar döneminde (1204-1461) oraları yurt edinen bir Türkmen beyinin mezarıdır. Kara Abdal adlı bu Türkmen beyi Kommenos'larla sürekli savaş halinde yaşamış, ölünce de yurt edindiği bu obaya gömülmüş ve bundan dolayı buraya Kara Abdal Yaylası adı verilmiştir. Daha sonra ilerleyen yıllarda bu ad değişerek Karaptal Yaylası olarak günümüze kadar gelmiştir. Daha önceleri ormanlık olan bu bölge zamanla ormanlık vasfını yitirmiştir. Karaptal Yayla Dernekleri-Şenlikleri bu tepenin eteklerinde yapılmaktayken günümüzde köylüler tarafından Dernek-Şenlik alanı bölüşülmüş ve Kara abdal Yayla Dernekleri-Şenlikleri uzun süre yapılamamıştır. Ancak 1998 yılından itibaren Kara abdal anısına, bu kültür mirasının yaşamasını sağlamak için Akçaabat-ışıklar Beldesi Kayabaşı Yaylasında ‘Kayabaşı Kara abdal Halk Şenliği’ olarak ağustos ayının 2.haftasında yapılmaktadır.
3- HONEFTER: son olarak yine Çayırbağı (Sitiksa)’nın yaylası olan ama Tonya-Vakfıkebir, Şalpazarı ve Maçka yaylalarının birbirine en çok yaklaştığı yer olan Honefter yaylasındaki ‘Honefter’in yedisi (Karaptalın Yedisi) olarak bilinen Dernektir-Şenliktir. Her yıl ağustosun 3. pazarı yapılan ve yörenin en eski Derneklerinden-Şenliklerinden biridir. Ancak bu Dernek_Şenlik yeri son yıllarda esas alanın girişindeki geniş alana taşınmıştır.
FATİH SULTAN MEHMET’ in 1461 yılında Trabzon’u resmen fethinden önceki yıllarda da Trabzon ve çevresinde Türk boyları yaşamaktaydı. Yukarıdaki tarihi bilgiler de bize göstermektedir ki 1400’lü yıllardan beri bu bölgede Türk egemenliği ve etkinliği sürmekteydi. Yayla Derneklerimizin-Şenliklerimizin başlangıcı da bu yıllara dayanmakta ve 600 yılı aşkın süredir devam etmektedir.
HASAN OKHAN OKUMUŞ